vrijdag 24 oktober 2014

Bij de presentatie van de nieuwe editie Consuminderen met Kinderen

(tekst, uitgesproken bij de boekpresentatie van de nieuwe editie van Consuminderen met Kinderen, van Marieke Henselmans. 24 oktober 2014 bij Broese, Utrecht)

Geachte aanwezigen, lieve Marieke

Toen ik zestien jaar geleden mijn dochter kreeg… nee, ik moet langer terug in de tijd. Toen ik negen jaar, was, bijna tien, kreeg mijn oudste zus een tweeling. Twee dochtertjes. Voor mij als kersverse tante was dat natuurlijk het paradijs, daar kan geen babyborn tegenop (maar die bestond nog niet). Extra handen waren natuurlijk altijd welkom, en in die tijd waren er nog gewoon katoenen luiers. Ik hielp met badderen, flesjes geven en luiers vouwen. En omdat ik drie oudere zussen heb, was er in de jaren daarna elke paar jaar wel een nieuwe baby om vast te houden en te zien opgroeien.

Toen ik mijn dochter kreeg verheugde ik me dus al op de katoenen luiers, waarvan ik grote stapels op koninginnedag had gekocht. Plastic strikslips bleken nog steeds te koop. En natuurlijk kreeg ik ook de lijst onder ogen van wat je allemaal moet aanschaffen als je een kind krijgt. Maar ons budget was zeer beperkt. Gelukkig vonden we tweedehands een mooie grote wieg, die mijn man netjes overschilderde. Samen met mijn moeder maakte ik de bekleding en het matrasje. Vanuit alle windstreken bereikten mij zakken vol met babykleertjes, zodat ik het – gezeten op de grond, samen met mijn schoonmoeder- voor het uitzoeken had. Mijn vader timmerde naar mijn ontwerp de commode, het geboortekaartje tekende ik zelf en zo waren we er helemaal klaar voor. Ik heb die katoenen luiers nog best een tijdje volgehouden: de kraamzuster kwam met de geweldige tip dat schilderstape makkelijker en veiliger waren dan dat geprik met spelden en een goede vriend (ook huisvader) leerde mij een nieuwe vouwtechniek met dubbele plasgoot. Toen mijn baby groter werd stapte ik over op wegwerpluiers maar Pampers heb ik nooit gekocht.

Van huis uit heb ik, behalve veel liefde en familie, ook een bepaalde zuinigheid meegekregen. Of zo je zeggen wil, relatief weinig materialisme. Dure etentjes waren er wel (vanwege mijn vader’s bedrijf) maar met de hele familie pannekoeken eten, of picknicken in het Amsterdamse Bos, was véél gezelliger. Je begrijpt dat het boek Consuminderen met kinderen, dat verscheen toen mijn dochter een jaar was, bij mij helemaal in goede aarde viel. De vindingrijke tips om het met weinig geld goed te hebben, kwamen me zeer goed van pas. Daarnaast was de schrijfster op een heel prettige manier een ervaren grote zus, met talloze tips over voeden en opvoeden.

En daarmee vond ik het meteen ook een heel bijzonder en belangrijk boek, in al zijn bescheidenheid. Want anders dan ik, hebben veel van mijn leeftijdgenoten en al helemaal de jongere generaties, vrij weinig ervaring met baby’s en kinderen. Als je zelf maar één broer hebt, en nauwelijks neven of nichten, is het waarschijnlijk dat de eerste baby die je in handen krijgt, die van jezelf is. Informatie komt dan al gauw vanuit de commercie: alle reclames en glossy’s met de mooiste, duurste spullen. Het boekje Consuminderen is een goede tegenhanger, die alle koopdrift heerlijk relativeert vanuit de vraag: wat heb je echt nodig, en wat is onzin die je aangepraat wordt? Nou, ontzettend veel in de supermarkt en andere winkels blijkt onzin die je aangepraat wordt. Het bleek ook voor mij niet eenvoudig om tegen de stroom in te zwemmen, zeker niet toen mijn dochter wat ouder werd en de Ligakoeken (2 in een pakje!), Sultana’s (drie!)  en pakjes drinken op school de regel bleken te zijn en mijn dochter met haar mandarijntje de uitzondering (waarbij commentaar van de andere kinderen natuurlijk niet uitbleef). Mijn voorstel om alle kinderen fruit, of thee met desnoods één biscuitje te laten eten, werd weggewuifd als betuttelend. En ondertussen deed de marketing via de leeftijdgenootjes haar werk.

Ouders van nu hebben meer dan ooit te maken met druk vanuit marketing. Niet alleen op hun eigen leven: je moet de juiste koffiemachine hebben, sushi, speltbrood of juist cupcakes eten maar ook naar de sportschool, je hebt natuurlijk een perfect leven en een perfect huis en een perfect lichaam, maar ook je kinderen zijn helemaal perfect en gezond, met blije gezichten en kleertjes van het juiste merk. Dat de meeste ouders zich helemaal suf rennen en werken om dit allemaal voor elkaar te krijgen en daarin in de verste verte niet slagen, daarover kan Brigitte Kaandorp veel leuker vertellen dan ik. Maar dat ouders zich helemaal suf rennen, dat is zeker. Opmerkelijk is dat in de algemene opinie alleen de ouders verantwoordelijk gehouden worden voor het nee zeggen tegen alle verleidingen; over de voortdurende terreur van kindermarketing in de supermarkt, in de reclamefolders, in alle televisiezenders en spelletjes op internet, en niet in de laatste plaats via leeftijdgenootjes, daar hoor je niemand over. Voor deze ouders, voor álle ouders, is het boekje Consuminderen een enorme steun in de rug, juist vanwege de praktische inslag. Ik ken geen ander boek dat zo nuchter weerwerk biedt tegen de reclameterreur die juist ouders zo onzeker maakt: je wilt toch immers het beste voor je kind? Consuminderen laat zien dat dat vanzelf spreekt, maar dat dat alleen niet het duurste hoeft te zijn. Besparen is op alle fronten mogelijk en – dat is nu zo fijn- je mag helemaal zélf kiezen: wat vind jij belangrijk? De een wil graag minder werken, de ander wil langer op vakantie of domweg gewoon kunnen rondkomen. Marieke laat zien dat je hierin zelf het stuur kunt overnemen.

Maar er was nog iets anders wat me trof in het boek Consuminderen, dat ik op die manier nog in geen enkel ander boek tegen was gekomen: en ik citeer:

“dit is waar de ouders van een eerste kind zo van schrikken. Mensen bereiden zich voor op de komst van een baby door een vermogen uit te geven aan de babykamer. Dat is lief en goed bedoeld. Alleen, wat blijkt: de baby wil die schattige muziekdoos niet, hij huilt als je hem die poppige kleertjes aandoet en in de prachtige wieg wil hij helemaal niet liggen. Hij wil jou. Hij wil meer geduld dan je ooit vermoedde in huis te hebben.”

Dit trof me zó diep, was zó herkenbaar. Het was niet alleen een enorme troost vanwege het diepe inzicht dat ouderschap betekent dat je méér liefde, geduld en aandacht zal moeten (en willen!) geven dan je ooit voor mogelijk had gehouden in je te hebben, dat dit ook een angstig en beklemmend gevoel kan geven. Maar ook een eye-opener: alle spullen in de wereld kunnen mij niet vervangen. Dit is in alle beknoptheid de kern van ouderschap, ja van het leven zou ik zeggen. Dat alle spullen in de wereld niet opwegen tegen aandacht en liefde, of zoals Marieke schrijft: “the real thing”.


Daarom ben ik zo blij dat er nu een nieuwe, geheel herziene editie is, klaar om een nieuwe generatie jonge ouders te ondersteunen in hun moeilijke taak kinderen groot te brengen in een veeleisende samenleving waarin het gezond verstand soms lijkt te ontbreken. Het helpt je “nee” te leren zeggen in een wereld waarin je overal “ja” op lijkt te moeten zeggen, maar niet vanuit een opgeheven vingertje, maar vanuit de vraag: welke keuzes zijn echt die van jezelf en welke worden je aangepraat? Wat is voor jou belangrijk? Aangevuld met ervaring van gezinnen en terugblikjes van Marieke zelf en haar zonen, die met heel concrete voorvallen laten zien wat er achteraf echt toe heeft gedaan en wat niet. Een praktische, maar ook morele gids in deze woelige tijden.  Ik hoop dat zeer veel ouders hier net zo veel steun en plezier aan gaan hebben als ik destijds heb gehad. Marieke, van harte gefeliciteerd!


Marieke Henselmans: Consuminderen met kinderen. Wat geef je ze mee? Feestelijke, herziene editie. Forte Uitgeverij, 2014. €18,95

Geen opmerkingen:

Een reactie posten