Het verschil tussen plagen en pesten

In De Volkskrant van 21 juni stelt een schoolhoofd het verschil tussen pesten en plagen aan de orde. Over een jongetje van 10 jaar van zijn school, dat zelfmoord heeft gepleegd, stelt hij: “Tijdens zijn schoolperiode is hij wellicht zo zijdelings gepest; hetgeen meer kinderen overkomt. En soms is het woord plagen ook van toepassing, want pesten krijgt volgens mij te vaak een zware lading.” Uiteraard weten we niet wat het betreffende jongetje ertoe heeft gebracht zelfmoord te plegen, we kunnen het hem niet meer vragen. Maar de woorden van zijn schoolhoofd stellen mij op dat vlak geenszins gerust. Het komt inderdaad voor dat kinderen of hun ouders plagen opvatten als pesten. Het belangrijkste verschil is dat bij plagen er sprake is van wederkerigheid (er wordt over en weer geplaagd) en vooral van goedmoedigheid: de bedoelingen van de plaaggeest zijn goed. Dat laatste kan wel eens niet opgepikt worden, dan is een goed gesprek tussen de twee partijen nodig. De geplaagde heeft dan vaak een achtergrond van pesten of is supergevoelig. In beide gevallen kan hij/zij daar wel wat begeleiding bij gebruiken.

Het komt echter nog veel vaker voor dat de gepeste wel degelijk juist inschat dat er sprake is van pesten en dat dit door de schoolleiding of de leerkracht niet serieus wordt genomen. Immers: dat is alleen maar lastig. Er moet een pestprotocol ingezet worden, en de leerkracht en/of het schoolhoofd moeten eens kritisch naar hun eigen functioneren kijken. Sommigen vinden dat bedreigend en geven er de voorkeur aan de situatie te bagatelliseren. Uit Brits onderzoek van de onderwijsinspectie blijkt dat het wel degelijk voorkomt dat docenten pestgedrag stimuleren.  Dat zou ik nog krachtiger willen neerzetten: in echt ernstige pestsituaties wordt het pesten gesteund door de school. Hier is nog veel te weinig aandacht voor in Nederland en het wordt tijd dat de energie en aandacht vooral gericht worden op de rol van de school bij pesten.