Nederland in ideeën

Wie nog op zoek is naar een cadeautje voor onder de kerstboom of in de schoen, zou eens moeten kijken naar “Nederland in ideeën,” dat ik onlangs in handen kreeg. Ideeën komen soms zomaar opzetten in de periferie van je gedachten, waar ze soms lang, soms kort verblijven. Sommige ideeën groeien uit tot belangrijke innovatie, andere ideeën veranderen van eigenaar of verdwijnen uit het bewustzijn. Toch begint elke belangrijke ontwikkeling met een idee.

De samenstellers van dit boek hebben aan 101 mensen gevraagd welk idee (of inzicht, of welke innovatie) volgens hen ons land heeft veranderd, of dat naar hun mening nog zal gaan doen. De uitkomst was een scala aan onderwerpen, van fiets tot feminisme, van kwantum informatietechnologie tot eenvoud. Over 101 onderwerpen vind je hier een korte uiteenzetting. Het aardige is dat je op die manier een overzicht krijgt (waar vind je tegenwoordig nog een overzicht?) van wat er gaande is in ons land, ook over onderwerpen waarin je je normaal gesproken niet zou verdiepen. En mocht je méér willen weten, dan kun je daarop verder zoeken.

Met overzicht heb je helaas nog geen samenhang, en dat is wel een klein bezwaar van dit boek. Tegelijk is het ook de kracht ervan, er wordt geen dwingende richting gekozen. Kritiek op een ontwikkeling wordt in het volgende stuk omgezet in pleidooi voor dezelfde, of een andere ontwikkeling. Soms met een verrassend ander inzicht. Zo las ik tot mijn grote teleurstelling een neo-liberaal pleidooi van Heleen Dupuis om de huidige welvaartsstaat af te schaffen en de burgers hun zelfstandigheid en weerbaarheid terug te geven. Ik had van haar wel wat meer historisch besef verwacht. De welvaartsstaat is immers opgericht voor diegenen die om welke reden dan ook niet zelfstandig en weerbaar waren. Die worden dat niet vanzelf door die welvaartsstaat af te schaffen.  Het volgende stukje van Annemarie van Gaal verraste mij in positieve zin, zij pleit voor meer eenvoud in de verzorgingsstaat, opdat niet nog meer mensen afhaken.

Een idee dat naar mijn mening een heel breed podium mag krijgen, is het stuk van Roel Hermans over de dikmakende omgeving en de rol van het overheidsbeleid. Terwijl de voedingsfabrikanten ons continu blootstellen aan zoveel mogelijk verleidingen en prikkels, denkt de overheid nog altijd dat het maken van goede en bewuste keuzes op het gebied van voeding, de verantwoordelijkheid van de burger is.  De overheid roept scholen en burgers op om een gezonde keuze te maken, maar het blijft bij aanmoediging, scholen worden nauwelijks financieel ondersteund. Ondertussen heeft de voedingsindustrie vrij spel, en voeren ze met een “gezondheidsoffensief” en medewerking aan projecten voor een gezonde leefstijl, vooral een schijncampagne. Het wordt tijd dat de overheid actief gaat werken aan een gezonde leefomgeving, waarin burgers ook echt een gezonde keuze kunnen maken. Bijvoorbeeld door het `stoplichtsysteem’, dat precies aangeeft welke keuze we beter wèl (groen) of niet (rood) maken. Van ongezond voedsel moet duidelijk zijn dat het ongezond is, en het moet makkelijker zijn om een gezonde keuze te maken dan een ongezonde. De overheid moet hierin eindelijk haar verantwoordelijkheid nemen en dit niet overlaten aan de voedingsindustrie. Wat daarvan het gevolg is, weten we immers al.

Zo vind je in dit boek tal van onderwerpen. Fijn voor in de kerstvakantie. Een aanrader voor allen.

 

Nederland in ideeën, 101 denkers over inzichten en innovaties die ons land verander(d)en. Onder redactie van Mark Geels en Tim van Opijnen. Maven Publishing, 2013.